— «Μπαμπά θέλω να γίνω ειδικός AI» — «Ναι παιδί μου, θα σε κάνω»

 

Άραγε, πόση ματαιοδοξία και πόση… αρπαχτή αντέχει ακόμα η κοινωνία και το εκπαιδευτικό σύστημα μέχρι να παραδεχτούμε ότι το τερματίσαμε;

 

Η πτυχιοθηρία ήταν πάντοτε μία μεγάλη κοινωνική παθογένεια στην Ελλάδα, αφού το επαρχιώτικο πνεύμα του νεοέλληνα διαχρονικά βάσιζε την ανθρώπινη αξία σε στείρα και παρακμιακά κριτήρια όπως τη λαίμαργη συλλογή τίτλων σπουδών, κατά προτίμηση βαρύγδουπων, για περισσότερη μόστρα σε ανίδεους συγγενείς και φίλους.

 

Άλλωστε, πώς αλλιώς θα πουλήσει μούρη η κυρά Σούλα στη γειτονιά, αν δεν διατυμπανίσει το γεγονός ότι ο γιόκας της πήρε μάστερ στην τεχνητή νοημοσύνη;

Μπορεί η ίδια να μην έχει ιδέα τι πάει να πει αυτό, αλλά τι σημασία έχει;

…σάμπως ξέρει ο γιος της;

 

Άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό του νεοέλληνα, πέρα από το ανούσιο κυνήγι ακαδημαϊκής καταξίωσης, είναι και η λαμογιά. Και στην περίπτωση του AI, δεν θα μπορούσε να μην εκμεταλλευτεί στο έπακρο την ασύλληπτη φρενίτιδα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια, προκειμένου να βγάλει οικονομικό κέρδος.

 

Τι πιο “ελληνικό”, λοιπόν, από το να αυτοαποκαλεστεί «ειδικός» ενός κλάδου που ουσιαστικά ομογενοποιήθηκε πριν από τρία χρόνια, χωρίς φυσικά να κατέχει κάποια αντικειμενική πιστοποίηση γνώσεων ο ίδιος – αφού τυπικά δεν δύναται να υπάρχει ακόμα – και να πουλήσει επιστημονιλίκι σε αφελή παιδιά και γονείς που εντυπωσιάζονται εύκολα και θα έκαναν τα πάντα για ένα επιβλητικό «χαρτί».

 

Ενδεικτικό της ειρωνείας της συγκεκριμένης κατάστασης είναι το γεγονός πως μέχρι και οι ίδιοι οι τεχνολογικοί κολοσσοί που σύστησαν την τεχνητή νοημοσύνη στο ευρύ κοινό, όπως η OpenAI με το ChatGPT και η Google με το Gemini, αρνούνται πως γνωρίζουν τον τομέα επιστημονικά στην ολότητά του, εξαιτίας τόσο της ιδιαίτερα πρώιμης φάσης ανάπτυξής του, όσο και των απεριόριστων δυνατοτήτων που ακόμη δεν έχουν εξερευνηθεί και μελετηθεί επαρκώς, αλλά και της ραγδαίας εξέλιξης που παρουσιάζει.

 

Ναι, η τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει ως γενική έννοια εδώ και δεκαετίες. Όμως το σύγχρονο, παραγωγικό AI, στη μορφή που έχει λάβει και αναδειχθεί σήμερα, αποτελεί συνδυασμό γλωσσικών μοντέλων, νευρωνικών δικτύων και συστημάτων μηχανικής εκμάθησης μόλις των τελευταίων ετών.

Κανένας δεν μπορεί ακόμη να ισχυριστεί πως γνωρίζει τον ακριβή τρόπο λειτουργίας τους, και ως εκ τούτου είναι ριζικά άτοπο να θεωρείται «επιστήμη» κάτι που δεν έχει οριστικά θεμελιωθεί, πολλώ δε μάλλον να διδάσκεται κιόλας.

 

Μια επιστήμη θεμελιώνεται όταν υπάρχει σφαιρική κατανόηση των αρχών που τη διέπουν.
Η φυσική, για παράδειγμα, έχει νόμους. Τα μαθηματικά έχουν τύπους.

Η τεχνητή νοημοσύνη, αντίθετα, λειτουργεί πειραματικά, με δεδομένα, παραμέτρους και δοκιμές.

 

Συνεπώς, το να πιστοποιείς επιστημοσύνη πάνω σε κάτι τόσο ρευστό και ασταθές που ακόμη μαθαίνεις τί είναι και πώς δουλεύει, είναι τραγελαφικό, επιεικώς ασόβαρο, και αγγίζει τα όρια της απάτης.

 

Τα πανεπιστήμια, για προφανείς λόγους και υπό την πίεση της αγοράς, έσπευσαν να επινοήσουν προγράμματα σπουδών και επιμορφωτικά σεμινάρια με πιασάρικους τίτλους που είναι στη μόδα αυτή την περίοδο, χωρίς να διαθέτουν ενοποιημένο και στοχευμένο επιστημονικό «σώμα» γνώσεων, με αποτέλεσμα αρκετά από αυτά να ανακυκλώνουν ύλη γενικών στοιχείων πληροφορικής και μαθηματικών.

Παράλληλα, η αλματώδης αναδιαμόρφωση υφιστάμενων δεδομένων στην οποία υπόκειται η τεχνητή νοημοσύνη σε καθημερινή βάση, κινδυνεύει να καταστήσει ξεπερασμένο το οποιοδήποτε σημερινό πρόγραμμα σπουδών, πριν καν οι υποψήφιοι προλάβουν να αποφοιτήσουν από αυτό!

 

Τη σκυτάλη, έπειτα, αναλαμβάνουν οι αμέτρητοι γραφικοί κομπογιαννίτες που διαχρονικά λυμαίνονται τον χώρο του προγραμματισμού, οι οποίοι δίχως κανένα δισταγμό και γνώση θα αυτοανακηρυχθούν «AI Experts, Prompt Engineers και Deep Learning Professionals», σε μία απέλπιδα προσπάθεια να πείσουν εαυτό και τρίτους ότι αξίζουν κάτι.

 

Βέβαια, για να είμαστε δίκαιοι, το φαινόμενο του “αρμέγματος” με το AI δεν είναι μόνο ελληνικό.

Η εκτίναξη του ενδιαφέροντος στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης έχει δημιουργήσει αναρίθμητες νέες θέσεις εργασίας στην παγκόσμια αγορά, που πρέπει με κάποιο κριτήριο να καλυφθούν.

Το κριτήριο αυτό, ωστόσο, σε ένα πεδίο που εξελίσσεται και μεταβάλλεται καθημερινά, δεν μπορεί να είναι θεωρητικό. Επιβάλλεται να είναι πρακτικό.

 

Στο τέλος της ημέρας, είναι τουλάχιστον κωμικό και γελοίο να μοιράζουν πτυχία και πιστοποιήσεις, καθηγητές και δάσκαλοι που μέχρι πρότινος δεν είχαν καμία επαφή με το αντικείμενο.

Είναι ένας φαύλος κύκλος παρθενογεννημένων ειδικών που χρίζουν ειδικούς, σε έναν πρωτοποριακό και κρίσιμο κλάδο που δεν επιδέχεται ασχετοσύνης.